Riskli Binaların Yıkım Süreci Nasıl Olmalı?

Riskli Binaların Yıkım Süreci Nasıl Olmalı?

Türkiye, deprem kuşağında yer alan bir ülke olduğu için riskli binaların tespiti ve güvenli şekilde yıkılması, hem can hem de mal güvenliği açısından büyük önem taşır. Eski ve depreme dayanıksız yapılar, büyük bir doğal afet sırasında ciddi tehlikeler oluşturabilir. Bu nedenle, riskli binaların yıkım süreci doğru ve düzenli bir şekilde yapılmalıdır. Ancak bu süreç, yalnızca binanın yıkılmasıyla sınırlı değildir; çeşitli adımları, dikkat edilmesi gereken noktalar ve yasalarla uyumlu bir planlama gerektirir.

İşte riskli binaların yıkım süreci ve bu süreçte dikkat edilmesi gereken noktalar:

1. Riskli Bina Tespiti ve Raporlama

Riskli bina tespiti, yıkım sürecinin ilk adımıdır. Binanın riskli olup olmadığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından yapılacak teknik incelemeler sonucu belirlenir. Bu inceleme genellikle şu adımlardan oluşur:

Deprem Performansı Analizi: Binanın depreme karşı dayanıklılığı uzman mühendisler tarafından incelenir.
Altyapı ve Yapısal Durum: Binanın temeli, taşıyıcı sistemleri ve genel yapısal durumu değerlendirilir.
Çevresel Etmenler: Bina çevresindeki çevresel faktörler, arazi yapısı, zemin etüdü de göz önünde bulundurulur.

Bu değerlendirmelerin sonucunda, bina “riskli yapı” olarak tescil edilir. Riskli bina tespiti tamamlandıktan sonra, bina sahiplerine ve yerel belediyeye yazılı bildirim yapılır. Eğer bina sahibinin mülkünde oturanlar varsa, onlara da süreç hakkında bilgi verilmelidir.

2. Bina Sahipleriyle İletişim ve Anlaşma Süreci

Riskli bina tespiti sonrası, bina sahiplerinin de sürece dahil edilmesi gerekir. Yıkım kararı alındığında, ilgili bina sahiplerine, yapıdaki hak sahiplerine ve kiracılara gerekli bilgilendirmeler yapılmalıdır. Bu noktada, yıkım süreci şu şekillerde devam edebilir:

Bina Sahiplerinin Onayı: Bina sahipleriyle yıkım için anlaşma sağlanmalıdır. Eğer mülk sahipleri yıkım işlemini kabul etmiyorsa, yasal yollarla zorla tahliye ve yıkım işlemi yapılabilir.
Kiracılarla Anlaşmalar: Kiracılar da yıkım sürecinden etkilenir. Kiracılar, yıkım öncesinde başka bir alana taşınmaları için ikna edilmeli veya gerekli yardım ve tazminatlar sunulmalıdır.

Burada önemli olan, mülk sahiplerinin ve kiracıların mağdur olmamaları için doğru ve adil bir anlaşma süreci yürütmektir.

3. Yıkım İzinlerinin Alınması

Yıkım işlemi başlamadan önce, yerel belediyeden ve ilgili diğer otoritelerden gerekli izinlerin alınması gerekmektedir. Yıkım izni almak için şu adımlar izlenir:

İlgili İzinlerin Alınması: Belediye ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan gerekli izinler alınmalıdır. Ayrıca, eğer bina bir tarihi yapıyı kapsıyorsa, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan da onay alınması gerekebilir.
Riskli Bina Yıkım Projesi: Yıkım için profesyonel bir mühendislik firmasıyla anlaşılmalı ve yıkım projesi hazırlanmalıdır. Bu projede, kullanılan ekipmanlar, yıkım teknikleri, çevre güvenliği gibi hususlar belirlenmelidir.

4. Yıkım Planlaması ve Güvenlik Önlemleri

Riskli binaların yıkımı, yüksek tehlike barındıran bir süreçtir. Bu nedenle, yıkım işlemi titiz bir planlama ve güvenlik önlemleri gerektirir:

Çevre Güvenliği: Yıkım alanının çevresi güvenlik bariyerleriyle çevrilmeli, çevredeki insanlara zarar gelmemesi için uyarılar yapılmalıdır. Yıkım öncesi çevredeki yollar ve alanlar trafiğe kapatılmalıdır.
Yangın Güvenliği: Yıkım sırasında yangın riski de göz önünde bulundurularak, yangın söndürme ekipmanları hazır tutulmalıdır.
Ekipman ve Teknoloji Kullanımı: Yıkımda kullanılacak ekipmanlar, binanın büyüklüğüne ve yapısına göre seçilmelidir. Büyük yapılar için güçlü vinçler, patlayıcılar veya hidrolik kollar kullanılabilirken, küçük yapılar için manuel yıkım yöntemleri tercih edilebilir.

5. Yıkım Sürecinin Başlatılması

Yıkım süreci, planlama ve izinlerin tamamlanmasının ardından başlar. Yıkımın teknik ve güvenlik açısından sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekir. Yıkım işlemi, genellikle şu aşamalardan geçer:

Binanın Hazırlığı: Yıkım öncesi binada bulunan tehlikeli maddeler (asbest, gaz tüpleri vb.) temizlenmeli ve uygun şekilde bertaraf edilmelidir.
Yıkımın Gerçekleştirilmesi: Binanın yapısına uygun olarak, kontrollü bir şekilde yıkım başlatılır. Eğer patlayıcı kullanılacaksa, bu işlem uzmanlar tarafından yapılmalıdır.
Bina Çöküşü: Yıkım sırasında, çöküşün kontrollü bir şekilde gerçekleşmesi için dikkat edilmelidir. Yıkım, mümkünse belirli bir yön doğrultusunda yapılmalıdır.

6. Çöken Malzemelerin Taşınması ve Atık Yönetimi

Yıkım tamamlandığında, binadan çıkan molozlar ve atıklar, çevreye zarar vermemesi için uygun bir şekilde toplanmalı ve ayrıştırılmalıdır. Bu aşamada dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

Atık Ayrıştırma: Binadan çıkan malzemeler, geri dönüştürülebilir (metal, plastik, cam vb.) ve geri dönüştürülemeyen (beton, taş, toprak vb.) olarak ayrılmalıdır.
Atıkların Bertarafı: Geri dönüştürülemeyen atıklar, çevreye zarar vermemek için doğru bir şekilde bertaraf edilmelidir.

7. Sonuçların Denetimi ve Belgelenmesi

Yıkım işlemi tamamlandıktan sonra, yapılan işlem ilgili yerel otoriteler tarafından denetlenmeli ve belgelenmelidir. Yıkımın, izinlere ve düzenlemelere uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir. Ayrıca, yıkım sonrası alanın temizliği ve güvenliği sağlanmalıdır.

Sonuç: Riskli Binaların Yıkım Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Riskli binaların yıkım süreci, büyük dikkat ve planlama gerektiren bir süreçtir. Hem güvenlik hem de çevreye duyarlılık açısından doğru adımlar atılmalıdır. Bu sürecin profesyonel bir şekilde yönetilmesi, hem bina sakinlerinin güvenliğini hem de çevreyi korumayı amaçlar. Kentsel dönüşümün en önemli adımlarından biri olan bu süreç, Türkiye’nin depreme karşı daha güvenli hale gelmesi için kritik bir rol oynamaktadır.

Blog